Śpiączka afrykańska

Śpiączka afrykańska, nazywana też trypanosomozą afrykańską, jest chorobą powodowaną przez wiciowce Trypanosoma, które na człowieka przenoszone są przez muchę tse-tse.

Objawy

Śpiączka afrykańska ma dwie odmiany: postać wschodnioafrykańską o ostrzejszym przebiegu, wywoływaną przez Trypanosoma brucei rhodesiense, która może prowadzić do śmierci w ciągu kilku tygodni; postać zachodnioafrykańską wywoływaną przez Trypanosoma brucei gambiense, która rozwija się wolniej – przez wiele miesięcy a nawet lat.

Po około tygodniu od ugryzienia przez muchę w miejscu ukłucia pojawia się guzek zapalny, który jest bolesny i zwykle ulega owrzodzeniu. Rozsiew pasożytów drogą krwi i chłonki koreluje z fazą gorączkową choroby. Charakterystyczne są kilkudniowe rzuty gorączki, przerywane okresami bezgorączkowymi.

W pierwszym etapie choroby dominują objawy ogólnoustrojowe, takie jak np.:

• złe samopoczucie,
• bóle głowy,
• bóle stawów,
• spadek masy ciała,
• obrzęki;
• brak objawów zajęcia ośrodkowego układu nerwowego.

Może dojść do powiększenia węzłów chłonnych – szczególnie karkowych i szyjnych, śledziony, wystąpienia wysypki i świądu.

Druga faza choroby powodowana jest postępującym uszkodzeniem mózgu, które może doprowadzić do śpiączki i zgonu. W tym okresie pojawiają się takie objawy jak:

• drażliwość,
• nadmierna senność w ciągu dnia i pobudzenie w nocy,
• zaburzenia mowy,
• objawy psychotyczne,
• drgawki, drżenia mięśniowe.

Charakterystyczne dla śpiączki afrykańskiej są objawy przypominające chorobę Parkinsona: drżenia, zwiększone napięcie mięśniowe itp.

Diagnostyka i leczenie

Jednoznaczne rozpoznanie śpiączki afrykańskiej wymaga znalezieniu pasożyta w organizmie. Pod mikroskopem ocenia się płyn pobrany ze zmiany skórnej, węzła chłonnego, krwi obwodowej lub osadu płynu mózgowo-rdzeniowego.

Leczenie śpiączki afrykańskiego polega na stosowaniu kombinacji odpowiednio dobranych leków przeciwpasożytniczych. Istotne jest jak najwcześniejsze wdrożenie leczenia.

Profilaktyka

Profilaktyka polega przede wszystkim na unikaniu kontaktu z muchami tse-tse.