Jest to pasożytniczy pierwotniak rozpowszechniony na całym świecie, a szczególnie w krajach, gdzie warunki sanitarne są słabe.
Objawy
Większość zarażeń E.histolytica jest bezobjawowa, czasami dochodzi jednak do inwazji tkanek i wywołania u człowieka pełzakowicy jelitowej w postaci ostrej lub przewlekłej oraz w części przypadków pełzakowicy pozajelitowej. Obraz kliniczny zależy od intensywności inwazji, chorobotwórczości danego szczepu oraz od odporności zarażonego żywiciela.
Ostra pełzakowica jelitowa, która często jest określana czerwonką pełzakową, może wystąpić w okresie od kilku dni do kilku lat po zarażeniu pełzakiem, a jej charakterystyczne objawy to bóle rozlane brzucha i krwista biegunka, wzdęcia, bóle głowy, w cięższych przypadkach gorączka. Często ostra pełzakowica jelitowa przechodzi w postać przewlekłą, w której występują objawy przypominające nieswoiste zapalenia jelit z okresami zaostrzeń choroby, z bólami brzucha i naprzemiennymi biegunkami i zaparciami. Pacjenci skarżą się także na postępującą utratę masy ciała.
Możliwe jest również przemieszczanie się pasożytów drogą naczyń krwionośnych do odległych narządów, a najczęstszą postacią pozajelitową jest pełzakowica wątroby.
Rozpoznanie i leczenie
Diagnostyka pełzakowicy opiera się na kolonoskopii z biopsją i oceną morfologiczną wycinków z brzegów owrzodzeń błony śluzowej jelita grubego oraz na ujawnieniu pasożytów w próbkach kału. Bardzo ważne jest odróżnienie E. histolytica od podobnych niepatogennych pierwotniaków: E. dispar i E. moshkovskii.
Zalecenia WHO mówią, że należy różnicować E. histolytica z morfologicznie podobnymi niepatogennymi gatunkami pełzaka, a następnie wdrożyć właściwe leczenie we wszystkich przypadkach potwierdzonego zakażenia. Leczenie zależy od obrazu klinicznego pełzakowicy.
Profilaktyka
- Niezbędne jest dbanie o higienę osobistą. Pomocne w dbaniu o higienę rąk są podręczne żele odkażające. Warto je stosować, celem zmniejszenia ryzyka przenoszenia drobnoustrojów.
- Należy zwracać uwagę na właściwy stan sanitarny wody, pić wodę z tylko z kontrolowanych źródeł.
- Należy dokładnie myć warzywa i owoce przed spożyciem.
- Istotną rolę w profilaktyce zakażenia ma zabezpieczanie produktów spożywczych w czasie produkcji, transportu oraz przygotowania do konsumpcji, aby owady przenoszące pełzaka czerwonki nie miały do nich dostępu.