Anaplazmoza

Anaplasma phagocytophilum (Ehrlichia phagocytophila) – czynnik etiologiczny ludzkiej anaplazmozy granulocytarnej (HGE) jest Gram-ujemną bakterią zaliczaną obecnie do rodzaju Anaplasma.

Historia

A. phagocytophila została po raz pierwszy opisana w latach 1990 – 1993 u pacjentów zamieszkujących stany Minnesota i Wisconsin (USA), u których wystąpiły ostre reakcje gorączkowe. W badaniach mikroskopowych stwierdzono wtedy mikrokolonie (morule) związane z błonami komórkowymi granulocytów, jednak próby hodowli in vitro potencjalnych patogenów nie przynosiły pozytywnych rezultatów. Na podstawie metody PCR Chen i wsp. zidentyfikowali czynnik zakaźny jako należący do genogrupy Ehrlichia phagocytophila. Następnie Goodman i wsp. przeprowadzili udane próby izolacji i hodowli tych mikroorganizmów na linii komórkowej HL60.

Wrota zakażenia

Ludzka anaplazmoza granulocytarna (Human Granululocytic Ehrlichiosis – HGE) jest zoonozą (chorobą odzwierzęcą) przenoszoną przez larwalne i dorosłe osobniki kleszczy z rodzaju Ixodes (w tym też gatunek Ixodes ricinus występujący w Europie i w Polsce). Badania prowadzone w krajach europejskich (Włochy, Szwecja, Szwajcaria) wykazały, że około 3 – 17% osób pogryzionych przez kleszcze ma serologiczne cechy zakażenia A. phagocytophilum.

Koinfekcja z Borrelia burgdorferi i innymi patogenami odkleszczowymi jest dość często notowana z uwagi na wspólne drogi transmisji tych chorób (kleszcze). Pokrewny gatunek Ehrlichia chaffeensis wywołuje erlichiozę monocytową (HME) przebiegającą w zbliżony do HGE sposób.

Objawy

Objawy kliniczne HGE występujące u większości pacjentów to objawy rzekomogrypowe (gorączka powyżej 38°C, bóle głowy, bóle mięśni i stawów, zapalenie górnych dróg oddechowych, kaszel), nudności, wymioty i (lub) biegunka.

Mogą wystapić: hepatomegalia i (lub) splenomegalia, limfadenopatia, rzadko zapalenie mózgu i rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe, jak również łagodnie przebiegające zmiany skórne (wysypki).

Diagnostyka

Osoby zakażone A. phagocytophilum wykazują dość szybką odpowiedź immunologiczną wobec komórek patogena. Przy braku leczenia, wykrywalne stężenia przeciwciał w klasie IgM pojawiają się we krwi już po 3-5 dniach od zakażenia (lub 24 godziny po pojawieniu się pierwszych objawów) i utrzymują się przez następne 30-60 dni. Przeciwciała w klasie IgG pojawiają się około 7-10 dnia od zakażenia, osiągając szczyt stężenia około 14 – 21 dnia i utrzymują się latami. Zaobserwowano sezonowość serokonwersji w miesiącach letnich (lipiec – wrzesień). Pomimo, że zakażonych zostaje około 20% granulocytów krwi obwodowej, wykrywanie bakterii w tych komórkach nie jest zalecaną metodą diagnostyki zakażenia. Metodami z wyboru pozostają techniki serologiczne – Western Blot oraz technika immunofluorescencji pośredniej (IIF), która dodatkowo pozwala na półilościowe oznaczenie przeciwciał w określonych klasach. Interpretacja wyników testu IIF w klasie IgG zakłada, iż próbki pozytywne w mianach < 1 : 64 nie stanowią o seropozytywności pacjenta. Natomiast miana ≥ 1 : 64 interpretowane są jako wyniki pozytywne. Wskazane są seryjne badania surowic pobieranych w ostępach 1-2 tygodni (w ostrym zakażeniu obserwuje się co najmniej 4-krotny wzrost miana). Jako punkt odcięcia dla przeciwciał w klasie IgM proponowane jest miano 1 : 20, przy czym pozytywny wynik w tej klasie jest pewnym wykładnikiem świeżego zakażenia.

Dysponujemy także możliwością wykrycia DNA bakterii w materiale biologicznym (głównie we krwi) z wykorzystaniem technik biologii molekularnej (PCR).

Profilaktyka

• Przede wszystkim należy unikać ekspozycji na kleszcze.
• Unikać miejsca bytowania kleszczy. Tyle, że one są wszędzie. W lasach, parkach, na łąkach, na działkach, w przydomowych ogródkach.
• Istnieją tkaniny/ ubrania nasączone permetryną i jej pochodnymi odstraszające kleszcze oraz inne roztocza i owady. Można też alternatywnie samemu spryskiwać permetryną ubrania, ale osobiście jesteśmy zwolennikami sprawdzonych, prostych rozwiązań. Produkty są bezzapachowe, nie powodują uczuleń ani podrażnień. Uwaga permetryna i jej pochodne są toksyczne dla kotów, w konsekwencji nie polecamy ww produktów ich właścicielom!
• Można też stosować preparaty- repelenty zawierające DEET, najlepiej w dużych stężeniach ( rzędu 50% ). Uwaga! U dzieci nie stosujemy tak wysokich stężeń!
• Kolejny wybór to urządzenia elektroniczne. Jak działają? Kleszcze posiadają specjalny narząd ( tzw. narząd Hallera ), który wykorzystują do namierzania swojej ,,ofiary’. Ten swoisty narząd reaguje na zmiany wilgotności, stężenie dwutlenku węgla, zmiany natężenia światła, zmiany temperatury, zapach potu etc. Takie urządzenie działa jak antyradar- emituje ultradźwiękowe impulsy, które paraliżują aparat Hallera.