Witamina C (kwas askorbinowy) jest witaminą rozpuszczalną w wodzie i niezbędnym składnikiem diety człowieka, ponieważ nie mamy zdolności jej syntezy.
Rola witaminy C w organizmie człowieka jest niezwykle kompleksowa.
- Niezbędna w syntezie kolagenu.
- Wzmacnia dziąsła i zęby.
- Wpływa na proces gojenia się ran i zrastania kości.
- Udział w syntezie hormonów kory nadnerczy.
- Synteza kwasów żółciowych.
- Ułatwia wchłanianie żelaza w przewodzie pokarmowym.
- Działanie antyoksydacyjne.
- Aktywuje wiele enzymów i bierze udział w licznych przemianach węglowodanów, białek i tłuszczów.
Warto podkreślić, że wykazano, że witamina C nie jest skuteczna w zapobieganiu, czy leczeniu przeziębienia poza szczególnymi przypadkami osób uprawiających intensywnie treningi w zimnym otoczeniu.
Należy pamiętać, że witamina ta jest bardzo wrażliwa na działanie czynników zewnętrznych takich jak wysoka temperatura, światło oraz bezpośredni kontakt z powietrzem, dlatego łatwo ulega zniszczeniu np. w przypadku dodawania cytryny do gorącej herbaty.
Skutki niedoboru:
Mniej nasilony niedobór witaminy C może skutkować osłabieniem organizmu, zmęczeniem, zaburzeniami w przemianach metabolicznych, kruchością naczyń krwionośnych, zmniejszoną odpornością na infekcje oraz wolniejszym gojeniem się ran.
Znaczny niedobór witaminy C może być przyczyną szkorbutu czyli klasycznego zespołu chorobowego wywołanego niedoborem witaminy C, który objawia się przede wszystkim krwawieniami podskórnymi i do innych narządów, osłabieniem mięśni, obrzękiem dziąseł oraz chwiejącymi się zębami.
Normalne zapasy ustrojowe pokrywają zapotrzebowanie na 3-4 miesiące, dlatego musimy pamiętać o jej ciągłym uzupełnianiu wraz z dietą lub za pomocą suplementów. Na niedobór witaminy C szczególnie narażeni są palacze tytoniu.
Skutki nadmiaru:
Przyjmowana w nadmiarze może powodować objawy ze strony przewodu pokarmowego takie jak dolegliwości żołądkowe, nudności czy biegunkę. Szkodliwe może być stosowanie większych dawek w przypadku skłonności do powstawania kamieni nerkowych, hemochromatozy, talasemii czy niedokrwistości syderoblastycznej. Stosowanie wyższych dawek witaminy C może być również szkodliwe dla płodu u kobiet w ciąży.
Naturalne źródła pokarmowe:
Przykładowe produkty będące doskonałym źródłem witaminy C – Acerola, owoce róży, papryczka chili zielona, nać pietruszki, czarna porzeczka, papryka, koperek, brukselka.
W 1937 za badania nad witaminą C naukowcom Szent-Györgyi (w dziedzinie fizjologii lub medycyny) oraz Haworth (w dziedzinie chemii) przyznano Nagrody Nobla.
Bibliografia:
Robert K. Murray, Daryl K. Granner, Victor William Rodwell, Franciszek Kokot, Zenon Aleksandrowicz, Harold A. Harper: Biochemia Harpera ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2008.
https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/63300,witamina-c